Í alvöru, samt: Ekki kaupa bækur í Bónus
Með fullri virðingu fyrir Ester í Bónus, eru aðrir líklegri til þess að halda lífi í ævafornri bókmenningu Íslendinga.
Töluvert hefur verið rætt og ritað til stuðnings Ester í Bónus frá því að fjallað var á þessum miðli um tilraunir aktívista til að sveigja þá vammlausu skrifstofukonu til hlýðni, að gjöra svo vel að selja bók um „þriðju vaktina“ í verslunum Bónus.
Skandallinn hefur raunar undið svo upp á sig að Þorsteinn Einarsson í Karlmennskunni fann sig knúinn til að biðjast afsökunar á kúgunartilburðunum í innblásinni afsökunarbeiðni á Instagram.
„Mér þykir leitt að ég hafi blandað þér persónulega inn í þetta ósætti mitt með kallalega yfirlætinu mínu. Það var klárlega rangt að gera þig að skotspóni míns ósættis. Ég hljóp á mig. Sorrí, Ester,“ skrifar Þorsteinn.
Hann heldur áfram: „Ég lít á mig sem karlrembu í bataferli. Ferli sem mun vera í gangi út lífið. Innsýn mín í viðfangsefni mín, þriðju vaktina og skaðlega karlmennsku, er minn helsti styrkleiki en á sama tíma veikleiki, sérstaklega þegar ég gæti ekki að mér og vanda mig. Þá á ég það til að kallakallast yfir mig og jafnvel valta yfir fólk. Eins og Ester. Aftur: sorrí, Ester.“
Vondir lesendur kannast væntanlega við tilfinninguna að lesa auðmjúka afsökunarbeiðni frá nýslaufuðum manni, sem segist vera kominn í langt bataferli sem er rétt að byrja, og hugsa með sér: „Já, ókei, hann virðist iðrast og hann virðist meina þetta. Er þetta þá ekki bara búið?“
Sjaldnast skjátlast manni eins mikið, því að aldrei líður á löngu þar til annaðhvort aðstandendur slaufunarinnar eða hugmyndafræðingar úr sama ættbálki birta álit sitt á afsökunarbeiðninni, nefnilega að hún sé ófullnægjandi og geri raunar illt verra.
Það er svalandi að sjá loksins vonda fólkið fá ófullkomna afsökunarbeiðni af sama toga til að tæta í sig, eins og einatt eru örlög þeirra afsökunarbeiðna sem koma frá verri gerendum í hefðbundnu málunum.
Í athugasemdum og víðar á netinu eru Þorsteini ekki gefin nein grið þrátt fyrir afsökunarbreiðnina og honum er meira að segja brigslað sjálfum um að hafa framið „kynbundna netárás“ drifna áfram af „eitraðri karlmennsku“! Þar inni ertu með að minnsta kosti tvær af sjö dauðasyndum.
Áfram heldur sem sagt miskunnarlaus gengisfelling grundvallarhugtaka á báða bóga… Virðist auðvitað allt til lítils og nokkuð marklaust, en við skulum vona að þetta flýti að minnsta kosti aðeins þeirri þróun sem er þegar hafin, að menn sammælist um að hafna alveg skaðlegum hugtökum á borð við „eitraða karlmennsku“ og öðrum kúgunartækjum úr sömu kistu.
Ójöfn staða bókabúða og matvöruverslana
Annar lærdómur opinberast okkur í þessu máli, sem er hætt við að fari fram hjá okkur í öllum hasarnum. Sá er að við eigum auðvitað ekki að kaupa bækur í Bónus um jólin.
Guðmundur Marteinsson framkvæmdastjóri Bónus lýsti í viðtali við Vísi þeim aðferðum sem verslunin beitir þegar valdar eru inn bækur. Ester styðst að hans sögn við meðmæli stærri útgefenda og einstaka tilviljanakenndar fyrirspurnir frá viðskiptavinum. Almennt komast að lokum bara fáar útvaldar bækur að.
Lesist: Hér er markaðslögmálunum fylgt af köldu hlutleysi og lítið sem ekkert tillit tekið til aðstæðna rithöfunda og smærri forlaga.
Slík nálgun er vitaskuld sjálfsagður réttur lágvöruverslunar, þar sem hugsjónin er: Lágt verð á matvöru fyrir neytendur, en ekki endilega „gefum rithöfundum tækifæri á að koma bókum sínum til neytenda og blásum af óeigingirni í glæður ævafornrar bókmenningar Íslendinga.“
Þar sem meginmarkmið Bónuss er að selja matvöru, er arðsemiskrafan á hverja selda bók bjöguð; hlutverk bóksölunnar er, mun frekar en að hagnast, aðallega að fá viðskiptavini á staðinn til að kaupa hamborgarhrygg.
Ef neytendur taka ekki sjálfir önnur sjónarmið inn í jöfnuna eftir fremsta megni, er hætt við að niðurstaðan verði sífellt vonlausari staða bókabúða, sem geta ekki keppt við fólk sem þarf ekki að hagnast á bóksölunni.
Í dýrtíðinni kann það að vera hæpinn málstaður að hvetja fólk til þess að styðja sérstaklega við bókabúðir, sem sannarlega selja bækurnar oftast örlítið dýrar, en ef það er ekki gert mun alvöru bókabúðum halda áfram að fækka með hverjum jólunum.
Bókabúðir eru sannarlega einhverjar allra skástu verslanir sem til eru. Stuðlum ekki að útrýmingu þeirra í von um að spara okkur þúsundkall. Með fullri virðingu fyrir Ester í Bónus, eru aðrir líklegri til þess að halda lífi í ævafornri bókmenningu Íslendinga.
„Ég lít á mig sem karlrembu í bataferli" Svona tala enginn karlremba! Bara Simps og aumingjar.